Khi General Motors, Toyota, Fiat Chrysler đứng về phía Donald Trump

Có thể nói, ngành ô tô tại Mỹ đang xảy ra “nội chiến” khi các hãng ô tô hàng đầu chia phe về quy định hạn chế khí thải ô tô trên cả nước

Phương tiện vận tải là một trong những nguồn gây phát thải lớn nhất tại Mỹ

Trong đó, bốn hãng ô tô lớn là: Ford, BMW, Honda và Volkswagen tự nguyện thỏa thuận với bang California để siết chặt quy định về khí thải phương tiện còn General Motors, Toyota và Fiat Chrysler ủng hộ Tổng thống Mỹ Donald Trump nới lỏng các quy định đó.

Cuộc chiến pháp lý chưa có hồi kết

Cụ thể, theo hãng tin Bloomberg, General Motors, Toyota và một số hãng xe hơi khác có kế hoạch can thiệp vào vụ các nhóm môi trường kiện Bộ Giao thông Mỹ vì quy định tước bỏ quyền được thiết lập quy định khí thải ô tô riêng của bang California.

Nhóm công ty xe hơi về phe chính quyền Tổng thống Trump tự gọi mình là “Liên minh Quy định ô tô bền vững”. Động thái ủng hộ trên được người phát ngôn của nhóm này, vốn là Giám đốc điều hành Hiệp hội Các công ty ô tô toàn cầu, ông John Bozzela công bố từ tuần trước. “Việc các hãng xe này can thiệp vào vụ kiện là muốn nhắm tới điều chỉnh cách áp dụng các tiêu chuẩn cho hợp lý chứ không phải thay đổi tiêu chuẩn”, ông Bozzela cho biết.

Theo ông Bozzella, ngành ô tô Mỹ đang đối mặt nguy cơ bị chồng chéo các tiêu chuẩn khí thải bất hợp lý và giá xe có nguy cơ bị đẩy lên cao để người tiêu dùng phải chịu thiệt, do đó “chúng tôi có trách nhiệm phải can thiệp”.

Hiện nay, ngành ô tô Mỹ đang đối mặt với cuộc chiến pháp lý phức tạp khi bang California và hơn 20 bang khác đệ đơn kiện Chính phủ Mỹ, ngăn chặn kế hoạch tước bỏ quyền ra quy định khí thải riêng của các bang này.

Chính quyền ông Trump đã đề xuất nới lỏng các tiêu chuẩn liên bang về tiết kiệm nhiên liệu và khí thải nhà kính từ ô tô mà các bang như California vốn chấp nhận và điều phối.

Giới chức California thề sẽ tiếp tục áp dụng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt này cho đến hết thời hạn năm 2025, với sự ủng hộ của bốn hãng ô tô lớn là: Ford, BMW, Honda và Volkswagen.

Tuy nhiên, các công ty này đang bị cơ quan quản lý liên bang Mỹ điều tra vì các vi phạm độc quyền. Một bộ phận dư luận và truyền thông Hoa Kỳ cho rằng, đây là hành động thanh trừng trong nội bộ ngành ô tô của chính quyền Trump.

Nới lỏng quy định khí thải là làm hại ngành ô tô?

Các chuyên gia xe hơi e ngại, nếu cứ tiếp diễn, cuộc chiến pháp lý về khí thải giữa California và chính quyền Washington sẽ ảnh hưởng tới việc xác lập tiêu chuẩn quan trọng của ngành công nghiệp ô tô trong nhiều năm trong khi chưa biết kết quả ra sao.

Trong suốt hơn một năm nay, hầu hết các hãng ô tô trên thị trường Mỹ đều kêu gọi giới chức Washington và Sacramento (thủ phủ của bang California) thỏa hiệp nhưng hiện chưa có thỏa thuận nào được phác thảo sau khi một số cuộc đàm phán hiếm hoi từ hồi đầu năm nay kết thúc trong mâu thuẫn.

Tuy ông Bozzela tin, các bên chắc chắn sẽ đạt được thỏa thuận làm hài lòng tất cả nhưng nhiều chuyên gia như cô Ann Carlson, Giáo sư về luật tại Đại học Southern California ở Los Angeles hoài nghi: “Hành động về phe ông Trump của nhóm Liên minh Quy định ô tô bền vững chỉ càng khiến cho California và chính phủ liên bang khó đạt được thỏa thuận”.

Hãng tin CNBC dẫn lời một số chuyên gia khác cho rằng, việc chính quyền Trump thu hồi lại các tiêu chuẩn ô tô sạch trên quy mô bang và quốc gia sẽ đe dọa tới chính tương lai ngành ô tô Mỹ, chưa nói đến tương lai toàn cầu.

Những tiêu chuẩn khí thải khắt khe đó đã thúc đẩy các hãng ô tô đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ ô tô sạch, tái đảm bảo ngành công nghiệp ô tô Mỹ vốn đang trên bờ vực sụp đổ và thúc đẩy tăng trưởng việc làm trong một số khu vực vốn bị ảnh hưởng nặng nề từ khủng hoảng kinh tế năm 2008.

Hơn nữa, quan điểm của chính quyền ông Trump được cho là sẽ đe dọa tính cạnh tranh toàn cầu của ngành ô tô Mỹ khi nhu cầu về phương tiện sạch, không phát thải đang ngày càng tăng cao trên thế giới. Để đi trước đón đầu, ngành xe hơi Mỹ cần phải đầu tư vào công nghệ ô tô sạch trước.

Ngoài ra, theo ông Scott Stringer, Trưởng ban Quản lý tài chính của TP New York, quyết định của Nhà Trắng sẽ đẩy các hãng ô tô, toàn ngành công nghiệp xe cũng như nền kinh tế Mỹ đứng trước nguy cơ lớn hơn về biến đổi khí hậu và bất ổn kinh tế.

Theo Báo cáo đặc biệt về tình hình biến đổi khí hậu do Hội đồng Liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) thực hiện, nếu ngành giao thông (nguyên nhân gây ra khí thải nhà kính cao nhất tại Mỹ) thay đổi, nó sẽ giúp Trái đất không bị nóng lên thêm 1,5 độ C và hạn chế các tác động tiêu cực nhất từ biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, những cuộc đấu đá giữa Mỹ và California sẽ khiến các công ty tại Mỹ rơi vào bất ổn, không dám đưa ra quyết định đầu tư và chiến lược kinh doanh vì không rõ quy định khí thải cuối cùng sẽ như thế nào.